Музейны пакой народнага побыту
ДУА “Шыіцкая сярэдняя школа”
Трэба ведаць – сэрца просіць,
Як дзядам, бацькам жылося...
Як сахой даўней аралі,
Як смыком зямлю бярлялі,
Як з сявалкі збожжа-зерне
Рассявалі чорнай жменяй...
Тэба ведаць, што зазналі,
Як на пана працавалі...
Трэба ведаць і пра тое,
Апраналі што? Якое?..
Пятрусь Броўка
За многія гады свайго існавання беларусы стварылі багатую самабытную культуру, якая грунтуецца на ўстойлівых народных традыцыях. І вельмі важна, каб дзеці з маленства пачыналі цікавіцца мінулым і сучасным сваёй зямлі, сваімі славутымі зямлякамі, вучыліся любіць і захоўваць спадчыну сваіх продкаў.
Музейны пакой — гэта месца, дзе можна сустрэцца з мінулым. У музеі захоўваецца тое, што было задоўга да нашага з’яўлення, што засталося ад былых часоў, і ў наш час мае вялікую гістарычную і культурную каштоўнасць. Таму перад экскурсіяй у музейны пакой ўзнікае адчуванне маючай адбыцца сустрэчы з чымсьці незвычайным і асаблівым.
У музейным пакоі народнага быту ўзноўлены інтэр’ер традыцыйнай сялянскай хаты і выстаўлены разнастайныя прадметы, якія даюць уяўленне пра гаспадарча-побытавую і працоўную дзейнасць нашых продкаў: макет печы, якая займала галоўнае месца ў кожнай хаце; самым высокім статусам надзяляўся ручнік-«набожнік», якім упрыгожвалі чырвоны кут хаты, накрываючы абразы з выявай Багародзіцы, Іісуса Хрыста ці найбольш шануемых святых, напрыклад Мікалая-Цудатворца.
Акрамя ручнікоў, беларускія ткачыхі выраблялі мноства іншых прыгожых рэчаў, сярод якіх важнае месца займае абрус. Ён служыў знакам дабрабыту і багацця ў хаце. Абрусы вырабляліся з ільнянога палатна, складаліся з дзвюх полак, злучаных паміж сабой вязанымі карункамі, на канцах упрыгожваліся махрой. Амаль на кожнае свята на стол рассцілалі чысты абрус. Абрусы, ручнікі – усё самае галоўнае, чым было напоўнена жыццё традыцыйнай беларускай сям’і.
Пад столлю падвешаны саламяны павучок, які забірае з хаты адмоўную энергію,
Таксама ў музейным пакоі ёсць прылады працы гаспадара і гаспадыні. Ёсць у нас цэп, якім малацілі жыта, авёс і ячмень. Каса, вілы, рагуля – прылады працы ў лузе, дзе касілі травы, варушылі сена, вяршылі стагі. Таксама ёсць кросны, сукала, калаўрот, прас, качалкі. Прас награваўся вуголлем, якое бралася з печы. Прасавалі адзенне святочнае, лепшае. А будзённае і бялізну, у асноўным ільяную, разгладжвалі з дапамогай качалак; ёсць дзяжа, драўляныя лапаткі, ступа, гліняны посуд і інш.
Самі музейныя экспанаты пахнуць дрэвам, яны прымушаюць акунуцца ў свет жыцця нашых продкаў.
У музейным пакоі каля 100 экспанатаў. Дапамагалі ўсе: і настаўнікі, і бацькі, і тэхнічны персанал, і вучні. Але найбольшы ўклад у экспазіцыю музея ўнеслі яго аўтары-стваральнікі, музейны пакой ствараўся з 1997 года. Сялянская гаспадарка была ў асноўным натуральнай, гэта значыць кожная сям’я забяспечвала сябе сама і ежай, і адзеннем, і абуткам. Таму ў кожнага селяніна, у кожнай хаце павінна было быць усё для самастойнага жыцця: кавалак зямлі, жывёла, прылады працы і, нарэшце, сама драўляная хаціна з прыбудовамі. Вось у нашай хатцы і знаходзіцца тое, што выкарыстоўвалі нашы продкі для свайго жыцця.
Усвядомленая любоў да Радзімы ў кожнага чалавека ўзнікае, напэўна, у свой час. Адно не выклікае сумнення: з першым глытком мацярынскага малака пачынае абуджацца любоў да Айчыны. Спачатку гэта адбываецца падобна да таго, як расліна цягнецца да сонца, а дзіця – да маці і бацькі. Падрастаючы, яно пачынае адчуваць прыхільнасць да сяброў, да роднай вуліцы, сяла, горада. І толькі набіраючыся вопыту і ведаў, чалавек паступова ўсведамляе найвялікшую ісціну: што ён належыць маці-Айчыне, адказвае за яе. Так нараджаецца грамадзянін-патрыёт.
Кіраўнік музейнага пакоя М.М. Булаўка
І Н С Т Р У К Ц Ы Я аб парадку ставарэння і адкрыцця музеяў і іх экспазіцый
АКЦИЯ «Экспонаты музейной комнаты»
Памятка руководителям музеев и музейных комнат
КОДЭКС РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ АБ КУЛЬТУРЫ 20 ліпеня 2016 г. No 413-З
