Гульні па ўключэнні навучэнцаў з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця у калектыў класа. ДУА "Шыіцкая сярэдняя школа"

Гульні па ўключэнні навучэнцаў з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця 

у калектыў класа

Гульня «Вучымся бачыць свет»

Разнастайнасць і разнастайнасць навакольнага свету ўспрымаюцца кожным дзіцем па-свойму. Гэта залежыць ад умоў выхавання ў сям'і, ад актыўнасці дзіцяці, ад выніку і досведу ўзаемадзеяння з суб'ектным і аб'ектным светам. Ствараючы пэўныя педагагічныя сітуацыі, неабходна прывучаць вучняў да думкі, што на адны і тыя ж рэчы можна глядзець па-рознаму.

Яркай ілюстрацыяй гэтай думкі можа быць разгляд аднаго прадмета з розных пазіцый. Напрыклад, усе навучэнцы ўсаджваюцца паўкругам (або ў круг), у цэнтры якога ставяць кубак.

Кожнаму ўдзельніку прапануецца апісаць тую частку кубка, якую ён бачыць перад сабой. Такім чынам, настаўнік падводзіць да высновы, што любы прадмет можна разглядаць з розных пазіцыяў, што з кожнай пазіцыі ён бачыцца інакш. Гэтая гульня дазваляе навучэнцам усвядоміць існаванне розных пунктаў гледжання на адзін і той жа прадмет (ці на адны і тыя ж рэчы), дапамагае ацаніць значэнне рознасці меркаванняў і меркаванняў.

Настаўнік падводзіць да таго, што толькі дзякуючы рознасці пунктаў гледжання (меркаванняў, меркаванняў) аб любым прадмеце (або падзеі, з'яве, праблеме) можна атрымаць глыбейшыя і дакладныя ўяўленні аб ім. Паступова дзеці прыцягваюцца да разгляду любых праблем, падзей, фактаў з пазіцый іх усебаковага аналізу і прызнанні любых меркаванняў як каштоўнасці. Такі падыход дапамагае выпрацаваць больш цярпімыя адносіны да розных выказванняў і розных адказаў, у тым ліку і няслушных.

Гульня «Чароўныя ніткі»

Аб складанасці свету, аб бачных і нябачных існуючых сувязях у ім раскажа навучэнцам гульня «Чароўныя ніткі». Усе навучэнцы ўсаджваюцца паўкругам, але могуць і заставацца на сваіх месцах.

Настаўнік бярэ клубок, затым, зачапіўшы канец ніткі за пэндзаль сваёй рукі, перадае яго вучню ці вучаніцы са словамі: "Мне падабаецца Каця тым, што дапамагла Сашы разабрацца з цяжкай задачай". Каця ў сваю чаргу, зачапіўшы нітку за пэндзаль сваёй рукі, перадае клубок наступнаму вучню ці вучаніцы, якіх яна шануе за штосьці, са словамі: «Мне ты падабаешся за...». Такім чынам клубок пераходзіць з рук у рукі, звязваючы сваёй ніткай усіх навучэнцаў. Настаўнік сочыць за тым, каб не аказалася дзяцей, да якіх не трапіў бы клубок. Усе дзеці раптам бачаць, што яны так звязаны адзін з адным, што іх шмат аб'ядноўвае, хоць кожны называў важныя для яго якасці іншага чалавека. Па ходзе гульні апошні вучань ці вучаніца, каму дастаўся клубок, пачынае яго змотваць і вяртае таму, хто яго перадаваў, са словамі: "Я падабаюся за...".

Такая гульня дапамагае ўсвядоміць усю складанасць чалавечых адносін, узаемасувязь людзей паміж сабой, паказвае рознасць ацэньвання адзін аднаго, тое, што кожны паасобку гэтак жа каштоўны, як і ў супольнасці, разам з усімі. Змяняючы сітуацыі, напаўняючы іх розным зместам, настаўнік дамагаецца таго, што дзеці вучацца прымаць кожнага такім, які ён ёсць, што кожны мае свае добрыя якасці, за якія яго шануюць, што менавіта рознасць добрых якасцяў кожнага ўзбагачае ўсіх.

Гульня «Наступствы»

Як вядома, для ўсіх дзяцей характэрны імпульсіўныя ўчынкі, якія яны дэманструюць як адказ на нейкія ўздзеянні (словы, заўвагі і інш.). Практычна ні адно дзіця (падлетак) не задумваецца над тым, што любы ўчынак заўсёды мае наступствы, часам больш значныя, чым сам учынак.

Больш глыбокаму асэнсаванню і разуменню сваіх учынкаў і іх наступстваў дапамагае гульня "Наступствы". Група дзяцей падзяляецца на 6-7 падгруп, якія актыўна гуляюць ролю "мазгу" суб'екта. Дзіця (падлетак) агучвае сваё жаданне, якое ўзнікае цяпер, - напрыклад, "хачу прагуляць урокі". Кожная падгрупа абмяркоўвае ўчынак з пункту гледжання яго наступстваў праз пэўны час, паказваючы свае варыянты падзей, якія могуць адбыцца.

1 група - да канца дня;

2 група - праз паўтарэнне ўчынку;

3 група - праз тыдзень; 4 група - праз месяц;

5 група - праз год;

6 група - у сталыя гады;

7 група-да канца жыцця.

Настаўнік можа падбіраць сітуацыі, якія часта сустракаюцца ў школе, часта паўтараюцца, якія маюць асаблівае значэнне і г. д.

Сумеснае прагназаванне сітуацый карысна для ўсіх удзельнікаў, паколькі пашырае ўяўленні навучэнцаў аб ролі асобы ў пабудове ўласнага жыцця. Такія сітуацыі паказваюць школьнікам, што ва ўчынку заўсёды ёсць наступствы, што неабходна вучыцца аналізаваць, кантраляваць і рэгуляваць жаданні і своечасова ажыццяўляць выбар у бок ухваляемых учынкаў. Такія прыклады паказваюць, што чалавек у большасці выпадкаў сам сабе стварае жыццё, але не заўжды гэта ўсведамляе. Чым менш чалавек задумваецца над сваімі ўчынкамі і чым менш іх разумее, тым больш перакладае віну на акалічнасці і іншых людзей. Гульня дапамагае карэктаваць свае паводзіны, прадбачыць далейшы ход падзей, асэнсоўваць ролю ўчынку ў агульным лёсе.

Гульня "Сітуацыя"

Шматаспектнасць працы настаўніка, які стварае ўмовы для сумеснага навучання ў класе, заключаецца ў тым, што ён садзейнічае арганізацыі жыццядзейнасці ўсяго калектыву і кожнага асобнага дзіцяці ў калектыве на прынцыпах праецыравання прадуктыўных рашэнняў. Паўсядзённая практыка ёсць бясконцы паток найскладаных жыццёвых перыпетый, у якіх вельмі цяжка знаходзіць рашэнні. Часам рашэнні, абраныя чалавекам, вельмі далёкія ад этычных нормаў чалавечага існавання.

У рамках школы, на прадметным матэрыяле, ствараюцца неабмежаваныя магчымасці па праецыраванні навучэнцамі сваіх паўсядзённых паводзін, пабудаваных на маральна-этычным выбары.

Прывядзем фрагмент занятку, пабудаванага на наступным сюжэце. Настаўнік чытае (ці дзеці чытаюць) верш:

Прагны сабака

Пірагоў спёк,

Дроў прынёс,

Схаваўся ў куток

Вады наліў,

І з'еў сам -

Цеста замесіў,

Ам, ам, ам...

Па зместу верша навучэнцы вылучаюць паняцце «прагны». Вызначаюць, што такое прагнасць, чаму людзі не кахаюць прагных. Далей навучэнцам прапануюць прааналізаваць сітуацыі.

Сітуацыя 1 . Сын просіць маму купіць дарагую цацачную машынку. Маці адмаўляецца выканаць просьбу сына. Яна прагная?

Сітуацыя 2. Чалавек ідзе па вуліцы. Нападае хуліган. Жадае адабраць шапку. Чалавек не аддае. Ён прагны?

Сітуацыя 3. Тата наліў сабе гарбаты ў вялікі кубак, а дачцы - у маленькую. Ён прагны?

Сітуацыя 4. Дзяўчынка ела марожанае і ні з кім не падзялілася. Яна прагная?

Сітуацыя 5. Дзеці падышлі да прадаўца і папрасілі цукерак. Грошай у іх няма. Прадавец не выканала іх просьбу. Яна прагная?

А як выглядаюць супрацьлеглыя прагнасці якасці: шчодрасць, альтруізм, марнатраўства?

Тут настаўніку даецца поле неабмежаваных магчымасцей для праецыравання сітуацый з названымі словамі і дэманстрацыі станоўчых маральных якасцей. Такім чынам, на канкрэтных жыццёвых прыкладах навучэнцы бачаць шматграннасць асацыяцый, якія выклікаюцца толькі адным словам, у той жа час вырашаецца праблема маральнага выбару, праекцыі маральных учынкаў і якасцей асобы. Акрамя таго, істотным чынам мяняецца адукацыйны працэс у цэлым. Настаўнік стварае педагагічныя сітуацыі і педагагічныя ўмовы, у якіх вучань вучыцца прымаць рашэнні, ажыццяўляць выбар, аналізаваць свае ўласныя паводзіны, праецыраваць і канструяваць сваё жыццё. Каб дзіця (школьнік) магло правільна вырашаць свае праблемы і свае задачы, неабходна паказваць, што любая сітуацыя можа мець мноства рашэнняў. Вучыць дзяцей выбіраць,

Прыкладам навучання выбару можа служыць аналіз такой сітуацыі. Настаўнік знаёміць дзяцей з сюжэтам: «На перапынку ты ўбачыў, што вучань без попыту ўзяў чужую ручку і паклаў сабе ў кішэню. Як ты паступіш? Скажаш настаўніку? Скажаш таму, чыю ручку ўзялі? Прамаўчыш? Скажаш свайму сябру? Падыдзеш і скажаш, што можаш выручыць і даць сваю ручку? Параіш не класці ручку ў кішэню, а то ён запэцкаецца? Што можа адбыцца, калі ты зробіш, як у першым выпадку? У другім? У трэцім?»

Грунтуючыся на канкрэтных і блізкіх дзецям сітуацыях, настаўнік дае магчымасць шырокага абмеркавання праблемы, вучыць бачыць розныя шляхі яе вырашэння, вучыць рабіць маральны выбар.

Праблема выбару мае розныя формы выражэння. Прыкладам можа служыць аналіз наступнай сітуацыі. «У доме двое дзяцей, маці пайшла. Дзеці песціліся, кідаліся падушкамі і разарвалі адну падушку. Раптам шчоўкнулі дзверы, увайшла маці. Старэйшы сын, пачуўшы гук, хуценька сеў на канапу, а малодшы працягваў раскідваць пёркі. Мама паставіла яго ў кут». Дзецям прапануецца скласці прагноз дзеянняў старэйшага брата, паставіць сябе ў ягоную сітуацыю. Пасля абмеркавання настаўнік паведамляе аб учынку брата. Старэйшы брат падзяліў долю малодшага, стаўшы побач з ім у кут са словамі: "Так будзе справядліва".

Гульня «Слова»

Вельмі эфектыўным з'яўляецца і такі прыём, як вылучэнне сэнсавай часткі са слова. Напрыклад, усім удзельнікам занятку раздаюцца карткі з напісаным на іх словам С-ЧАСТКА-Е і прапануецца растлумачыць такое напісанне. Раптам, нечакана для сябе і адносна сябе, яны пачынаюць бачыць значнасць часткі для цэлага. Пачынаюць разважаць, што толькі з часткай кагосьці можа быць шчаслівы чалавек, што кожны з іх з'яўляецца часткай - часткай сям'і, часткай класа, часткай школы, краіны... Многія з іх прыходзяць да высновы, што чалавечае шчасце ў адзінстве людзей. Некаторыя з іх спрабуюць асэнсаваць, што такое жаночае шчасце, ці ёсць мужчынскае шчасце і г.д.

Настаўнік на даступных прыкладах паказвае дзецям, што жыццё дае нам магчымасці быць шчаслівымі кожны дзень. Дворнік мяце вуліцу і спявае - ён шчаслівы. Бабулька атрымала ліст ад сына - яна шчаслівая. Жанчына нарэшце купіла доўгачаканую рэч - яна шчаслівая. Вучань, які правільна адказаў урок, - шчаслівы. Такі прыём эфектыўны і пры растлумачэнні навучэнцам значэнняў такіх слоў, як ВЫХАВАННЕ, Адукацыя, Адчуванне, і многіх іншых. На гэтых прыкладах мы паказваем, што настаўнік мае неабмежаваныя магчымасці для творчасці, якія яму дае сумеснае навучанне нармальна якія развіваюцца дзяцей і дзяцей з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця.

Такім чынам, мы паспрабавалі паказаць, што сумеснае навучанне дзяцей з рознымі патэнцыйнымі магчымасцямі мае станоўчыя тэндэнцыі для развіцця ўсіх дзяцей, што такая новая форма навучання можа быць вельмі цікавай, разнастайнай, калі разглядаць дзіця не як аб'ект педагагічнага ўздзеяння, а як суб'ект узаемадзеяння, як. паўнавартасную асобу.